Üç yazar, üç şaheser… Faki-yi Teyran, Ahmed-i Hani ve Molla Ahmed-i Ceziri… Doğu’nun bu üç yıldız ismi, Kürtçe konuşan, yazan âlim, edip ve ariflere vefa borcunu ödemek amacıyla, Diyarbakır Büyük- şehir Belediyesi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı işbirliğiyle başlatılan ‘Doğu’nun Kanatları’ projesi kapsa- mında basılan eserleriyle, yeniden anlaşılmak üzere kütüphanelerimize girmiş oldu. Projenin ilk basılan eseri, Ahmed-i Hâni’nin ‘Mem u Zîn’ adlı mesnevisi. Doğubeyazıtlı şair Ahmed-i Hâni, bir halk hikayesinden esinlenerek yazdığı ve 1695 yılında tamamladığı Mem u Zîn’de ruhun yü- celmesini anlatır ve bunu bir bir aşk hikayesi üzerinden yapar. Mem u Zîn her ne kadar nazım türü ve şekli olarak klasik şark edebiyatı eserle- rine benzese de başka kültürlerden fazlaca etkilenmemiş kurgusuyla belli bir özgünlüğe sahiptir. Serinin ikinci kitabı olan Molla Ahmed-i Ceziri’nin Divan’ı ise Kürt edebiyatının zirve metni olarak kabul edilmektedir. Tasavvuf, felsefe, musiki, tarih ve astronomiye dair pek çok mazmunu ustaca işleyen Ceziri, Kürt edebiyatında şiirlerine en fazla nazire ve tahmisler yazılan şairdi ve söz sanatında yetkinli- ğiyle Hafız-ı Şirazi’yle kıyaslanırdı. ‘Doğu’nun Kanatları’ projesiyle ilk defa Türkçe’ye çevrilen Ceziri Divanı, kuşkusuz okurlarını estetik ve felsefî bir zevkle örülmüş yepyeni bir dünyayla buluşturacak. Kürt edebiyatının güzide isim- lerinden biri olan Faki-yi Teyran’ın ‘Divan’ı, serinin son kitabı. ‘Kürtlerin Yunus Emresi’ olarak bilinen Faki-yi Teyran’ın eseri şimdiye kadar bir bütün olarak Türkçe dahil hiçbir dile çevrilmemişti. ‘Doğu’nun Kanatları’ projesi, Teyran’ın şiirlerini latinize ederek, Türkçe’ye çevirisini ve tahlilini yaparak bu önemli eksikliği gidermiş oldu. Faki-yi Teyran, başta bülbül olmak üzere kuşlara hitaben şiirler söylediği için ‘kuşların fakisi/ öğretmeni’ anlamına gelen bu lakabı almıştı. Umulur ki Yunus Emre gibi yüce bir gönle sahip bu şairin kuşlara söylediği hikmetler, bizim ruhlarımızı da şenlendirsin.